DIETA KONTRA RAK
- ODŻYWIANIE
Dobre odżywianie jest ważne zwłaszcza podczas choroby, ponieważ zarówno schorzenie i jego leczenie może wpływać na apetyt. Każda choroba może rzutować na zdolność organizmu do tolerowania pewnych pokarmów i wykorzystywania składników odżywczych. Ten przewodnik może pomóc Tobie i Twoich bliskim dowiedzieć się o swoich potrzebach żywieniowych. Znajdziesz tu informację jak radzić sobie ze skutkami ubocznymi leczenia, które mogą mieć wpływ na przyspieszenie regeneracji organizmu. Informacje zawarte w tym przewodniku nie mają na celu zastąpić porady lekarza specjalisty. Jeśli masz jakieś pytania lub wątpliwości, należy skonsultować się z lekarzem, pielęgniarką lub dietetykiem na temat potrzeb żywieniowych. Zarejestrowany dietetyk może być jednym z najlepszych źródeł informacji o diecie. Jeśli mamy zamiar spotkać się z dietetykiem, należy zapisać swoje pytania przed spotkaniem, aby mieć pewność, że niczego nie zapomnieliśmy. Należy pamiętać, aby poprosić dietetyka o powtórzenie lub wyjaśnienie wszystko co nie jest jasne. Jeśli masz pytania na temat czegoś w tym podręczniku, dietetyk może dać bardziej szczegółowe wyjaśnienie.
Prawidłowe odżywianie, to istotny element wspomagający leczenie osób dotkniętych chorobą nowotworową. Niestety wiedza z tego zakresu jest nadal za mało rozpowszechniana, a podawane często sprzeczne informacje prowadzą do dezorientacji oraz zakłócenia obiektywnego spojrzenia na własne problemy żywieniowe. Odpowiednio zbilansowana dieta zawierająca wszystkie niezbędne składniki odżywcze (witaminy, białka, tłuszcze, węglowodany i składniki mineralne) warunkuje życie i zdrowie każdego człowieka.
Podstawą zasadą diety antynowotworowej powinna być jakość produktów, jakie spożywamy. Powinniśmy sięgać przede wszystkim po żywność ekologiczną, nieskażoną różnego rodzaju pestycydami, chemikaliami, antybiotykami czy też metalami ciężkimi. Nigdy nie mamy 100% pewności, że dany produkt jest zupełnie pozbawiony chemii. Niestety… Trzeba zwracać uwagę na źródło pochodzenia kupowanych przez nas produktów.
Podajemy listę produktów opublikowaną przez amerykańską organizację Environmental Working Group (EWG) zwaną „parszywą 12” (The Dirty Dozen™). Lista tworzona jest w oparciu o badania tysięcy próbek warzyw i owoców wykonanych przez amerykański Departament Rolnictwa i FDA (Food and Drug Administration).
PARSZYWA 12:
- Truskawki
- Jabłka
- Nektarynki
- Brzoskwinie
- Seler
- Winogrona
- Wiśnie
- Szpinak
- Pomidory
- Papryka
- Pomidory koktajlowe
- Ogórki
Produkty te powinny być kupowane jedynie z ekologicznych źródeł. Jeśli jednak nie mamy dostępu do takich upraw, powinniśmy takie warzywa i owoce dokładnie umyć chłodną wodą (najlepiej z dodatkiem substancji powierzchniowo czynnych), wyszczotkować i obrać jeśli to możliwe. Mamy wtedy pewność, że zawartość pestycydów uległa redukcji. Dla równowagi owoce i warzywa różnią się podatnością na zanieczyszczenie toksynami, dlatego nie wszystkie warto kupować w wersji „eko”. Produkty mniej podatne na pochłanianie pestycydów zaliczamy do tzw. „czystej 15” (The Clean Fifteen™). Takie produkty możemy kupić w każdym lepszym sklepie.
CZYSTA 15:
- Awokado
- Kukurydza
- Ananas
- Kapusta
- Groszek cukrowy
- Cebula
- Szparagi
- Mango
- Papaja
- Kiwi
- Bakłażan
- Melon
- Grejpfrut
- Kantalupa
- Kalafior
A co z produktami, których nie znaleźliśmy na żadnej z list? Logika podpowiada, że lokują się gdzieś pośrodku, więc do nas należy wybór, czy będziemy się w nie zaopatrywać na bazarku ekologicznym czy w hipermarkecie.
Bardzo istotne w żywieniu antynowotworowym jest zwracanie uwagi na fakt, by to, co jemy było najmniej przetworzone.
Zawsze należy jednak pamiętać, iż dobór konkretnej diety powinien być ściśle związany ze stanem organizmu danej osoby. Prawidłowe odżywiania jest gwarancją lepszego rokowania zdrowotnego oraz poprawy jakości życia pacjenta. Odpowiedni zbilansowana i zróżnicowania dieta sprawia, iż organizm jest mocniejszy i ma więcej sił, by stanąć do walki z nierównym przeciwnikiem, jakim niewątpliwie jest choroba nowotworowa. Odpowiednia dieta zwiększa odporność organizmu, a co za tym idzie – zwiększa szansę na pokonanie choroby. Ponadto zdrowe odżywianie reguluje proces przemiany materii, odkwasza organizm, poprawia funkcjonowanie narządów (np. nerki, trzustka, wątroba) oraz regeneruje błonę śluzową przewodu pokarmowego.
Kolejną zasadą w odżywianiu osób dotkniętych chorobą nowotworową jest stosowanie diety lekkostrawnej, bogatej w warzywa. W chorobie onkologicznej (szczególnie w trakcie leczenia) dieta powinna dostarczać odpowiedniej ilości energii oraz zawierać takie składniki jak tłuszcze wysokiej jakości, witaminy, pełno wartościowe białka, węglowodany i składniki mineralne. Warto także wzbogacić dietę o wielonasycone kwasy tłuszczowe n-3, które mają bezpośredni wpływ na niwelowanie stanów zapalnych oraz spowalnianie procesu nowotworowego. Dostarczenie do organizmu chorego dużej ilości antyoksydantów blokuje wolne rodniki oraz neutralizuje ich szkodliwe działanie. Dieta antynowotworowa powinna być uboga w sól, cukier oraz tłuszcze zwierzęce, a bogata natomiast w takie witaminy jak A, C i E.
BIAŁKA:
Potrzebujemy białka dla wzrostu, regeneracji tkanek, a także aby utrzymać nasz układ odpornościowe w stanie najwyższej gotowości. Gdy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości białka, może rozkładać tkankę mięśniową w celu pozyskania potrzebnego paliwa (energii). To sprawia, że przy dłuższej chorobie może obniżać odporność na zakażenia. W chorobie nowotworowej często potrzebujemy więcej białka niż zwykle. Po operacji, chemioterapii lub radioterapii, dodatkowe białko jest zazwyczaj potrzebne do odnowy tkanek i walce z infekcjami. Dobrym źródłem białka jest drób ekologiczny, chude czerwone mięso, jaja, awokado, produkty mleczne (ale nie mleko), orzechy i masło orzechowe, suszone fasola, groch, soczewica (spożycie strączkowych należy skonsultować z lekarzem onkologiem, gdyż zawarte w nich fitoestrogeny mogą podbudzać komórki nowotworowe – w zależności od rodzaju nowotworu)
TŁUSZCZE:
Tłuszcze odgrywają ważną rolę w żywieniu – są bogatym źródłem energii dla organizmu. Podstawowym budulcem są kwasy tłuszczowe. Organizm rozbija tłuszcze i wykorzystuje je do przechowywania energii. Tłuszcze izolują tkanki i transportują niektóre rodzajów witaminy we krwi. Niektóre tłuszcze są dla organizmu lepsze niż inne. Należy wybierać jednonienasycone i wielonienasycone częściej niż tłuszcze nasycone i tłuszcze trans w celu zachowania dobrego zdrowia.
ZDROWE TŁUSZCZE TO JAKIE?
- Tłuszcze jednonienasycone występują głównie w olejach roślinnych, takich jak oliwy, oleje rzepakowy i orzechowy.
- Wielonienasycone tłuszcze znajdują się głównie w olejach roślinnych, takich jak lniany i szafranowy (krokoszowy). Są one również głównymi tłuszczami znajdującymi się w owocach morza.
JAKICH SIĘ WYSTRZEGAĆ?!
- Kwasy tłuszczowe trans powstają, gdy oleje roślinne, które naturalnie są płynne, przetwarzane są na stałe (margaryn). Źródła tłuszczów trans to przekąski wysokotrzetworzone czy wypieki wykonane z częściowo utwardzonego oleju roślinnego. Tłuszcze trans występują również naturalnie w niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak produkty mleczne. Tłuszcze trans mogą podnieść poziom złego cholesterolu i obniżyć poziom dobrego. Unikajmy tych tłuszczów ile się da!
Typ kwasów | Źródła |
Nasycone | Masło, sery, mięso, produkty mięsne (hamburgery, kiełbasy), mleko i jogurt pełnotłuste, ciasta, makarony, słonina, tłuszcz z pieczeni, twarde margaryny i tłuszcze do pieczenia, olej palmowy, orzechy kokosowe. |
Jednonienasycone | Oliwki, olej rzepakowy, orzechy (pistacjowe, laskowe, migdały), orzeszki ziemne, awokado oraz oleje z tych produktów. |
Wielonienasycone | Typu omega-3: łososie, makrele, śledzie, pstrągi (szczególnie bogate w kasy omega-3 długołańcuchowe EPA czyli kwas eikosapentaenowy oraz DHA czyli dokosaheksaenowy). Orzechy włoskie, olej rzepakowy, soja i len oraz oleje z tych produktów (szczególnie bogate w kwas alfa-linolenowy). |
Trans | Niektóre tłuszcze do smażenia (uwodornione oleje roślinne) stosowane do wyrobu ciastek, herbatników i makaronów, produkty mleczne, tłuste mięso wołowe i owcze. |
WĘGLOWODANY:
Węglowodany są głównym źródłem energii organizmu. Węglowodany to istne paliwo dla organizmu potrzebne do aktywności fizycznej i prawidłowego funkcjonowania narządów. Najlepszym źródłem węglowodanów są owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste – również dostarczają niezbędnych witamin i minerałów, błonnika i składników odżywczych do komórek.
Błonnik jest częścią pokarmów roślinnych, których organizm nie może strawić. Istnieją 2 rodzaje błonnika. Błonniki pozwala przejść odpadów żywnościowych z ciała szybko i rozpuszczalne włókna łączy się z wody w kale, aby pomóc utrzymać stolca miękki.
TABELA1. PRODUKTY WSKAZANE ORAZ NIEWSKAZANE W DIECIE ANTYNOWOTWOROWEJ
PRODUKTY BOGATE W PRZECIWNOWOTWOROWE ZWIĄZKI FITOCHEMICZNE | PRODUKTY NIEWSKAZANE |
Warzywa cebulowate (np. cebula, czosnek, por) | sól |
Warzywa kapustne(brukselka, brokuły, kalafior) | cukier |
Pomidory (likopen) | słodycze |
Strąki soi,bataty | Produkty wysoko przetworzone |
Karczochy, anyż , kolendra | Czerwone mięso w dużych ilościach |
kapary | Tłuszcze roślinne utwardzone |
Seler, pietruszka, soczewica | Chipsy |
Sałata, jarmuż | Napoje słodzone gazowane |
Szpinak | alkohol |
Lucerna | Nadmiar białka i tłuszczu zwierzęcego |
Grzyb shiitake | Frytki, fast food |
Glony morskie (*chlorella, spirulina) | Produkty bogate w niezdrowe tłuszcze |
Bakłażan, cukinia, rzepa, rzodkiew | Produkty wędzone |
Bazylia, rozmaryn, tymianek | Palenie tytoniu |
Buraki, marchew, botwina | Nadmierna masa ciała |
Chili, cząber,kminek, kolendra | |
Imbir | |
Goździki,cynamon | |
Kurkuma, gałka muszkatałowa | |
Pieprz czarny,lubczyk,majeranek | |
Gorzka czekolada(co najmniej 70%) | |
Żurawina | |
Mango | |
Owoce jagodowe (borówki, maliny, jeżyny, jagody, truskawki) | |
winogrono | |
Jabłka | |
Owoce cytrusowe(cytryna, pomarańcze, grejpfrut) | |
Wiśnie, morele, brzoskwinie | |
Czarna i zielona herbata | |
Czerwone wino (1 lampka dziennie) | |
Orzechy i nasiona, siemię lniane | |
Oliwa z oliwek, olej lniany |
- WITAMINY
Witaminy odgrywają ogromną rolę w organizmie człowieka. Ich nadmiar lub niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji. Witaminy to organiczne związki chemiczne, których odpowiedni poziom w każdym organizmie pozwala na jego prawidłowe funkcjonowanie.
- SELEN – odgrywa ważną rolę w organizmie. Najważniejszą właściwością jest wzmacnianie układu immunologicznego. Przy systematycznym uzupełnieniu selenu do odpowiedniego poziomu ciało człowieka zwiększa produkcję przeciwciał, limfocytów i makrofagów, czyli komórek odpornościowych które bronią nasz organizm przed patogenami (szkodliwymi wirusami, grzybami i bakteriami).
- WITAMINY Z GRUPY B (B5,B6,B12)-
- WITAMINA E – potencjał przeciwutleniający witaminy E polega przede wszystkim na „wyłapywaniu” wolnych rodników oraz ochronie przed peroksydacją wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Witamina E odgrywa ważną rolę w stabilizacji błon komórkowych. Hamuje szkodliwe działanie nitrozoamin, dzięki czemu może zapobiegać rakowi żołądka.
- WITAMINA D – liczne funkcje fizjologiczne witaminy D sprawiają, że może ona odgrywać rolę ochronną w stosunku do nowotworów złośliwych. Przede wszystkim stymuluje syntezę białka wiążącego wapń, dzięki czemu zwiększa absorbcję tego składnika w jelicie. Mazdolność hamowania proliferacji komórek, a także regulacji ich wzrostu i różnicowania. Zaobserwowano modulujący wpływ witaminy D na działanie układu immunologicznego.
- KWAS FOLIOWY – kwas foliowy jest niezbędny w organizmie człowieka w procesach metylacji, w tym również DNA. Proces metylacji DNA powoduje zmniejszenie ekspresji genów, a zaburzenia tego procesu mogą powodować utratę kontroli nad protoonkogenami. Niedobór witaminy B12 powoduje natomiast, że kwas foliowy wykorzystywany jest do syntezy tyminy i metioniny, co skutkuje wzrostem uszkodzeń DNA.
- WAPŃ – jego wpływ jest szczególnie interesujący w kontekście zmniejszania ryzyka raka jelita grubego. Z jednej strony może zapobiegać karcenogennemu działaniu wtórnych kwasów żółciowych w przewodzie pokarmowym poprzez tworzenie z nimi nierozpuszczalnych soli wapnia, a z drugiej – bezpośrednio oddziałuje na proces karcinogenezy poprzez hamowanie proliferacji komórek.
- OMEGA 3 –6-9 – to istotny składnik profilaktyki antynowotworowej. Należą do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Kwasy OMEGA podnoszą odporność organizmu na różnego typu bakterie i wirusy, a także zmniejszają podatność na wszelkiego rodzaju infekcje, zapalenia oraz infekcje. Ponadto przeciwdziałają zmianom nowotworowym.
- WITAMINA A – inaczej retiol, wpływa bezpośrednio na wzrok, wspomagając regenerację oraz prawidłowe funkcjonowanie komórek. Jest silnym przeciwutleniaczem, dzięki czemu neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników na komórki i tkanki naszego ciała. Dzięki tym właściwością zmniejsza ryzyko wystąpienia choróby nowotworowej.
- WITAMINA C – witamina ta jest silnym antyoksydantem, dzięki czemu przeciwdziała powstawaniu nowotworów złośliwych w organizmie. Może hamować powstawanie substancji rakotwórczych m.in. nitrozoamin, występujących w żywności konserwowanej azotynami. Zwiększa odporność komórkową. Neutralizuje wolne rodniki, uszkadzające materiał genetyczny. Spożywanie warzyw i owoców bogatych w witaminę C ma korzystny wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, płuc i jelita grubego.
- MAGNEZ – jest koenzymem i aktywatorem wielu enzymów regenerującym żywe komórki oraz regulującym równowagę wapniową. Jest niezbędnym czynnikiem do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu.
- CYSTEINA – Jest to podstawowy antyoksydant, który uczestniczy w niemal każdej funkcji obronnej i oczyszczającej nasz organizm. Dostarcza „amunicji” komórkom odpornościowym NK, usuwa toksyny, metale ciężkie, wolne rodniki – jest obecny niemal wszędzie.
- ZIOŁA I SUPLEMENTY
Ziołolecznictwo, czyli fitoterapia to rodzaj kuracji opartej wyłącznie na zastosowaniu leków roślinnych pochodzenia naturalnego. Znana jest ludzkości od niepamiętnych czasów.
Tradycyjne ziołolecznictwo kojarzy się głównie z suszonymi ziołami, które dostępne są w aptekach, czy specjalistycznych sklepach. Jednak równie dobre efekty co typowe zioła, daje stosowanie soków drzewnych, a nawet dieta oparta na warzywach i owocach. W związku z dobroczynnym działaniem ziół, skuteczną terapię antynowotworową może przepisać kwalifikowany specjalista z dziedziny medycyny naturalnej i uzdrawiania. Nie zapominajmy jednak, że wiele chorób leczy się poprzez stosowanie kilku różnych terapii i kuracji jednocześnie, dlatego nie wolno pomijać medycyny konwencjonalnej.
Jest szereg naturalnych ziół, które pozytywnie działają na wzmocnienie organizmu i jego odporności. Produkty roślinne na ogół zdecydowana większość ludzi toleruje . Działania niepożądane które mogą się pojawić podczas ich stosowania to najczęściej wynik przedawkowania lub nie przestrzegania zaleceń dotyczących ich zażywania.
- OSTROPEST PLAMISTY – jest jednym z najlepszych ziół stosowanym przy detoksykacji organizmu, a co najważniejsze jest ogromnym wsparciem prawidłowego funkcjonowania wątroby. Ponadto Jest źródłem flawonoidów oraz wpływa na szczelność błon komórkowych, prawidłową perystaltykę jelit i pracę układu pokarmowego.
- POKRZYWA – zawiera wiele cennych witamin, mikroelementów i soli mineralnych. Ma właściwości moczopędne oraz wspomagające wydalanie z organizmu szkodliwych substancji. Sok z pokrzywy korzystnie wpływa na produkcję czerwonych krwinek, a także obniża poziom cukru we krwi. Odgrywa również znaczną rolę w leczeniu kamicy nerkowej.
- MNISZEK LEKARSKI – jest cenioną rośliną w ziołolecznictwie. Jest cennym źródłem przyswajania soli mineralnych, w tym w szczególności potasu. Liście mniszka lekarskiego zawierają flenelokwacy, karotenoidy oraz flawanoidy. Mniszek lekarski stymuluje układ odpornościowy (intenferon w nim zawarty pobudza organizm do walki z wirusami i bakteriami) , a także jest r źródłem potasu, magnezu, krzemu oraz witaminy B i C.
- CZYSTEK – wspomaga naturalne mechanizmy obronne organizmu, co przyczynia się do skutecznej walki z chorobą. Czystek pomaga także w oczyszczaniu organizmu- usuwanie metali ciężkich gromadzących się w narządach (trzustka, nerki, wątroba)
- VILCACORA- wyciągi z vilcacory mają przede wszystkim właściwości antynowotworowe, ponieważ hamują namnażanie komórek rakowych oraz silnie stymulują funkcjonowanie układu odpornościowego. Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz przeciwwirusowo, a także usuwa wolne rodniki tlenowe, działając
- COLOSTRUM – inaczej siara bydlęca która skutecznie wspiera naturalne mechanizmy obronne organizmu. Zawiera immunoglobuliny , które są proteinami funkcjonującymi na zasadzie przeciwciał. Jest również bogatym źródłem witamin, minerałów oraz czynników wzrostu oraz białka bogate w prolinę (PRP), lizozym i laktoferynę.
- GRAVIOLA – ma przede wszystkim działanie antynowotworowe, antybakteryjne oraz przeciwgrzybiczne,. Owoce gravioli w swoim składzie zawierają acetogeniny, które wykazują właściwości hamujące wzrost komórek rakowych.
BIBLIOGRAFIA:
www.naturalna-medycyna.com.pl
www.zwrotnikraka.pl
Praktyczny podręcznik dietetyki – pod redakcją prof. dr hab. n. med. Mirosława Jarosza, wyd. Instytut Żywności i Żywienia
Żywienie a choroba nowotworowa – Poradnik dla pacjentów i ich rodzin – wyd Instytut Żywności i Żywienia
Antyrak. Nowy styl życia.David Servan-Schreiber